Vanavond ben ik te gast in de studio van Radio 1 om in het programma “Met het oog op morgen” over de herdenkingen rondom de Koreaoorlog te spreken. In deze blogpost alvast een bespreking van deze oorlog, de gevolgen ervan en de herdenkingen in Noord- en Zuid-Korea.
Aankomende zaterdag is het precies zestig jaar geleden dat de Koreaoorlog (1950 – 1953) na drie jaar bloedige strijd in een wapenstilstand eindigde. De oorlog, het eerste gewapende conflict tijdens de Koude Oorlog, kostte meer dan 2,5 miljoen mensen het leven. Dit weekend worden in zowel Noord- als Zuid-Korea herdenkingen gehouden van de oorlog die de facto nooit geëindigd is, omdat er wel een wapenstilstand, maar nooit een vredesverdrag gesloten werd.
De Koreaoorlog (1950 – 1953)
Na de Tweede Wereldoorlog werd de voormalige Japanse kolonie Korea opgedeeld in twee delen: een door de Sovjet-Unie te overzien communistische noordelijke staat en een zuidelijke kapitalistische staat onder supervisie van de Verenigde Staten. Eind jaren ’40 trokken zowel de VS als de Sovjet-Unie hun troepen terug van het Koreaanse schiereiland. De Noord-Koreaanse leider greep deze gelegenheid aan om in juni 1950 Zuid-Korea binnen te vallen.
Kim Il-sung
Noord-Korea nam in razend tempo bijna heel Zuid-Korea in. Toen ze bijna het zuidelijkste puntje van het Koreaanse schiereiland hadden bereikt, verraste het Amerikaanse leger met een amfibische landing in Incheon in september 1950. Een coalitie van Zuid-Koreaanse, Amerikaanse en andere bevriende troepen heroverden de meeste Zuid-Koreaanse provincies en staken een maand later de oude grens met Noord-Korea over. Na een vernietigende opmars door Noord-Korea stuurde Mao Zedong Chinese militairen de grens over om het Noord-Koreaanse leger te helpen. Deze coalitie wist de Zuid-Koreaanse alliantie weer terug te brengen naar de 38e breedtegraad, die voor die oorlog de grens tussen Noord- en Zuid-Korea had gemarkeerd.
De jaren erop hielden de gevechten aan, tot er in juli 1953 een wapenstilstand werd gesloten tussen Noord-Korea, China en de Verenigde Staten. Deze wapenstilstand is nooit ondertekend door Zuid-Korea, een feit dat Noord-Korea als propaganda gebruikt om de Zuid-Koreaanse overheid consequent als “Amerikaans marionettenregime” te bestempelen.
Na de oorlog
Na de Koreaoorlog ontwikkelden beide Korea’s zich in andere richtingen. Noord-Korea werd een communistische eenpartijstaat naar Russisch voorbeeld en collectiviseerde haar landbouw, richtte zich op industrialisatie en voert tot op de dag van vandaag een totalitair politiek bewind. Na de Koude Oorlog stortte de Noord-Koreaanse economie in en leed de bevolking jarenlang onder een hongersnood die aan meer dan 600.000 mensen het leven kostte. Zuid-Korea werd ingericht als kapitalistische staat en maakte vanaf de late jaren ’70 een enorme economische groei door. Sinds de jaren tachtig is het een democratische natie en één van de meest technologisch geavanceerde landen ter wereld, bekend van merken als Daewoo, Hyundai en Samsung.
Herdenkingen
Beide Korea’s herdenken de oorlog komend weekend op verschillende manieren. De Koreaoorlog, die aan meer dan 2,5 miljoen mensen het leven kostte en voor beide partijen nauwelijks winst opleverde, wordt in zowel Zuid-Korea als de Verenigde Staten als tragedie ervaren. De herdenkingen in Seoul en Washington zullen dan ook een sober en respectvol karakter hebben.
Meer ogen zijn gericht op de herdenkingen in Noord-Korea, waar de oorlog bekend staat als de “Vaderlandse Bevrijdingsoorlog”. Hier hebben de herdenkingen zowel een respectvol als een feestelijk karakter, omdat de Koreaoorlog in Noord-Korea geïnterpreteerd wordt als een overwinning van Kim Il-sung, grondlegger van de communistische staat.
Li Yuanchao ontmoet Kim Jong-un
Afgelopen week bezocht Li Yuanchao, de Chinese vicepresident, Pyongyang en sprak daar met Kim Jong-un. Dit is het hoogste Chinese staatsbezoek sinds het aantreden van de jonge Noord-Koreaanse leider in december 2011. Ook zijn er enkele internationale journalisten uitgenodigd, die tot hun eigen verbazing gisteren Kim Jong-un en andere hooggeplaatste Noord-Koreaanse leiders in levende lijve zagen. CBS News en Sky News zonden beide videoverslagen van hun bezoek uit. Ook zijn er twee Amerikaanse veteranen aanwezig bij de herdenkingen, die met hulp van het Noord-Koreaanse leger de stoffelijke resten van hun strijdmakker hopen te vinden.
Op maandag ging een nieuwe versie van de Arirang Mass Games in première. Tijdens dit enorme culturele evenement wordt de geschiedenis en toekomst van Noord-Korea uitgebeeld. Dit jaar waren er enkele noemenswaardige veranderingen. Voor het eerst was er een deel ter ere van de vriendschappelijke relaties met Rusland aanwezig. Het gebruikelijke deel dat de goede banden met China viert werd nog steeds opgevoerd, maar in een aanzienlijk ingekorte versie. Dit kan duiden op een poging van Noord-Korea om toenadering tot Rusland te zoeken nadat de relatie met China de afgelopen maanden een flinke deuk opliep. Ten slotte was er ook een kort stuk waarbij een olijftak werd uitgebeeld, wat symbool staat voor Noord-Korea’s vriendschappelijke banden met alle landen van de wereld.
Voor de rest van het weekend staan verschillende evenementen gepland. Er zullen veel culturele, muzikale en herdenkingsevenementen georganiseerd worden. Noord-Koreaanse en Chinese veteranen zijn uit heel Noord-Korea en daarbuiten naar Pyongyang gekomen. Op zaterdag wordt het hoogtepunt met een grootschalige militaire parade verwacht. Na afloop zal een nieuwe blogpost geplaatst worden.