De Veiligheidsraad van de Verenigde Naties heeft op 2 maart 2016 unaniem gestemd voor bijzonder strenge strafmaatregelen tegen Noord-Korea. De sancties zijn een straf voor het testen van een kernwapen en het lanceren van een langeafstandsraket in respectievelijk januari en februari van dit jaar. Maar wat betekent deze zoveelste ronde strafmaatregelen tegen Pyongyang?
De kersverse sancties gebieden dat vrachtschepen die Noord-Korea verlaten en binnenkomen voortaan verplicht geïnspecteerd moeten worden. Ook wordt de verkoop van conventionele wapens en vliegtuigbenzine aan het land verboden. Daarnaast zullen de sancties het exporteren van onder meer kolen, ijzer en titanium, limiteren en in sommige gevallen verbieden. De resolutie legt ook financiële sancties op aan Noord-Koreaanse banken. Daarnaast worden zestien Noord-Koreanen op een zwarte lijst van de VN gezet, samen met twaalf Noord-Koreaanse instellingen.
Financieel treffen
Met de nieuwe maatregelen hoopt de internationale gemeenschap Pyongyang te raken daar waar het zeer doet: in de portemonnee. Met name de export van kolen en grondstoffen zijn een belangrijke bron van inkomsten voor het Noord-Koreaanse bewind. Zij werd eerder al financieel getroffen, toen Zuid-Korea vorige maand de stekker trok uit een gezamenlijk industriepark.
Ook China stemde voor de sancties. Beijing geldt als de enige grote bondgenoot die Kim Jong-un nog heeft, hoewel de banden de laatste jaren ernstig bekoeld zijn. China is fel gekant tegen de kernwapen- en langeafstandsrakettenprogramma’s van Pyongyang en is het tevens zat dat Noord-Korea zijn gedateerde, inefficiënte economische systeem weigert te hervormen.
Beijing hoopt dan ook dat de strafmaatregelen het Kimregime ertoe zal bewegen haar kernwapenprogramma te ontmantelen en weer plaats te nemen aan de onderhandelingstafel. Tussen 2003 en 2007 werd in het zogeheten Zespartijenoverleg gesproken met Noord-Korea over het opgeven van nucleaire wapens, maar Pyongyang hield het daar na 2007 voor gezien. China hamert er voortdurend op dat sancties gepaard moeten gaan met een dialoog met Noord-Korea.
Vorige maand schreef ik voor OneWorld dit artikel over de complexe betrekkingen tussen Noord-Korea en China
Ogen zijn op China gericht
Maar het is ook vooral aan China om ervoor te zorgen dat de sancties ook daadwerkelijk worden uitgevoerd. Het leeuwendeel van de goederen dat Noord-Korea in en uit gaat komt via China. In het verleden heeft Beijing vaker strafmaatregelen tegen Pyongyang gesteund, maar liet zij vervolgens veel te wensen over bij de uitvoer hiervan. Analisten maken zich dan ook zorgen over hoe effectief de nieuwe, strenge sancties zullen zijn.
De VN hadden de sancties al afgelopen vrijdag of maandag willen aannemen, maar de stemming moest worden uitgesteld omdat Rusland extra tijd wilde om de tekst te bestuderen. Het Kremlin heeft de banden met Noord-Korea de afgelopen jaren aangehaald, hoewel van de warme betrekkingen uit de tijd van de Koude Oorlog geen sprake meer is. Uiteindelijk stemde ook Moskou voor de strafmaatregelen.
Noord-Korea bracht vorige maand een satelliet in een baan om de Aarde. Hoewel Pyongyang beweert dat het om vreedzame technologie gaat, beschuldigen de VN het land ervan op deze wijze stiekem langeafstandsraketten te testen. In januari zeiden Noord-Koreaanse staatsmedia met veel aplomb dat met succes een waterstofbom getest was. Hoewel analisten vermoeden dat slechts een “gewoon” kernwapen werd getest, is dat laatste al een schending van tal van VN-resoluties.
Een eerdere versie van dit artikel werd op 2 maart 2016 gepubliceerd op de website van NRC.