Het is sinds jaar en dag de droom van het Noord-Koreaanse regime: het realiseren van een atoomwapen- en raketarsenaal dat zó afschrikwekkend is, dat het bewind gevrijwaard blijft van de dreiging van een buitenlandse (lees: Amerikaans-Zuid-Koreaanse) militaire interventie. Want welk land haalt het in zijn hoofd om een mogendheid aan te vallen die kan terugslaan met kernwapens? Zelfs de Amerikaanse president Trump moet zich bij zo’n dreiging toch even achter de oren krabben.

Met die logica werkt Pyongyang al jaren onvermoeid aan het kernwapenprogramma, dat het ook wel liefkozend aanduidt als ,,het geliefde zwaard der gerechtigheid”. Een internationale gemeenschap die aandringt op Noord-Koreaanse denuclearisering kan steevast op hetzelfde antwoord rekenen: wij hebben kernwapens nodig om een vijandige inval te voorkomen. Saddam Hoessein en Moammar Gaddafi gaven ook hun massavernietigingswapens op, schrijven Noord-Koreaanse staatsmedia. Kijk naar hoe het met hen is afgelopen.

Toen zaterdagochtend een kernproef uitbleef, haalde de wereld opgelucht adem. Maar is dat wel terecht? Bij een militaire parade in de hoofdstad ter ere van de 105de geboortedag van Kim Il-sung, stichter en eerste leider van het communistische land, werden projectielen getoond die even zorgwekkend zijn als een Noord-Koreaanse kernbom.

Bekijk hier beelden van de parade:
https://www.youtube.com/watch?v=ZQxW_ipxEEo

Dummy

Allereerst rolde een nog niet eerder vertoond type intercontinentale ballistische raket (ICBM) door de straten van Pyongyang. Hoogstwaarschijnlijk gaat het om een dummy, maar die moet duidelijk maken waar het Noord-Koreaanse leger aan werkt en naar streeft. Het projectiel oogde langer dan de eerder ontwikkelde langeafstandsraketten van type KN-08 en opvolger KN-14, die beide mogelijk het Amerikaanse vasteland kunnen treffen. Het bereik van de KN-14 wordt geschat op 8.000 tot 12.000 kilometer.

Mogelijk betreft de nieuwste ICBM het derde projectiel van het relatief jonge Pukguksong-raketprogramma. Daaruit kwamen al twee projectielen voort, die zaterdag ook trots getoond werden. De Pukguksong-1 (ook wel KN-11 genoemd) is een ballistische raket met een geschat bereik van 1.000 tot 2.500 kilometer. Dat lijkt niet heel ver, maar het wapen kan vanaf een onderzeeër worden afgevuurd – wat detectie door satellieten vooraf erg lastig maakt. De raket werd in 2015 en 2016 meerdere malen getest. Zaterdag reden er zes exemplaren door de Noord-Koreaanse hoofdstad.

Ook de Pukguksong-2 (ook bekend als KN-15) was zaterdag van de partij. Deze middellangeafstandsraket werd in februari getest tijdens een bezoek van de Japanse premier Shinzo Abe aan de Amerikaanse president Trump. Het wapen vloog toen 500 kilometer voordat het voor de Japanse kust in zee plonsde. Analisten schatten het maximale bereik op 1.200 tot 3.000 kilometer. Net als bij zijn voorganger is het spotten van lanceringsvoorbereidingen van de Pukguksong-2 bemoeilijkt, alleen ditmaal doordat de raket op vaste brandstof werkt. Hierdoor kan het projectiel binnen enkele minuten worden afgevuurd. Dit in tegenstelling tot oudere modellen die vliegen op vloeibare brandstof. Daarbij neemt het voorbereiden van een lancering uren in beslag, waardoor die van tevoren door satellieten kan worden opgemerkt.

Bekijk hier de lancering van de Pukguksong-2, zoals uitgezonden op Noord-Koreaanse staatstelevisie:
https://youtu.be/MOl-Chwpzc8?t=6m14s

Ultieme bescherming

Dit en eerder Noord-Koreaans wapenvertoon laat zien dat Pyongyang focust op twee zaken. Allereerst, een welbekend scenario waar Noord-Korea al decennia mee bezig is: de ontwikkeling van een kernwapen dat klein en licht genoeg is om te monteren op een langeafstandsraket die de Verenigde Staten kan raken. Dit wordt gezien als de ultieme bescherming tegen een Amerikaanse aanval.

De zaterdag getoonde projectielen en lanceervoertuigen laten nog iets anders zien. Het Kim-regime werkt hard aan raketten die snel en ongezien afgevuurd kunnen worden. Het doel hiervan is het verkrijgen van zogeheten ‘second-strike capability’. Dit houdt in dat Pyongyang bij een aanval rap terug kan schieten, voordat het hele raket- en atoomwapenprogramma in de as wordt gelegd. Een tegenoffensief gaat moeilijk met een raketlancering die uren prepareren kost en van tevoren makkelijk te detecteren is. Vandaar de investeringen in projectielen die vliegen op vaste brandstof of die van een onderzeeër gelanceerd kunnen worden.

Dat maakt de recente ontwikkelingen verontrustend. Washington en Seoul bezitten trefzekere projectielen en andere wapens die ongekende schade in Noord-Korea kunnen aanrichten. Daarnaast is een hypermodern raketafweersysteem (THAAD) in ontwikkeling in Zuid-Korea, dat Noord-Koreaanse projectielen uit de lucht moet kunnen schieten. Dit alles kan echter niet voorkomen dat bij een aanval of militaire interventie Pyongyang meerdere raketten zou afschieten op bijvoorbeeld de Zuid-Koreaanse hoofdstad Seoul, waar bijna 26 miljoen mensen wonen. Die kunnen zelfs met THAAD niet allemaal tegengehouden worden.

Met of zonder China

Behalve op Kim Jong-un zijn de ogen van de wereld gericht op Donald Trump. Het Amerikaanse staatshoofd liet al eerder op Twitter weten dat de voltooiing van een Noord-Koreaanse raket die de VS kan treffen ,,niet gaat gebeuren”. En afgelopen week zei de Republikein dat Noord-Korea een probleem is dat met of zonder hulp van China zal worden opgelost. Wat hij daarmee bedoelde, wilde Trump zoals gewoonlijk niet zeggen. Maar met recente bombardementen op Syrië en Afghanistan en het sturen van een vliegdekschip en twee torpedobootjagers naar het Koreaanse schiereiland lijkt de Amerikaanse president een militaire confrontatie met Pyongyang niet te schuwen.

North Korea just stated that it is in the final stages of developing a nuclear weapon capable of reaching parts of the U.S. It won't happen!

— Donald J. Trump (@realDonaldTrump) January 2, 2017

De dreigementen leken het communistische land niet te deren. Zaterdag zei Choe Ryong-hae, een van de machtigste Noord-Koreaanse politici, tijdens de parade: ,,We zullen een totale oorlog beantwoorden met een totale oorlog en een kernoorlog beantwoorden met een kernaanval in onze stijl.”

Een eerdere versie van dit artikel werd op 15 april gepubliceerd op de website van NRC.

Update: mislukte raketlancering

Noord-Korea heeft zondagochtend een raketproef uitgevoerd. De proef mislukte: het projectiel dat werd afgevuurd ontplofte na enkele seconden.

Het is nog niet bekendgemaakt wat voor type raket getest werd. Shin In-kyun, voorzitter van het Zuid-Koreaanse defensiebureau Korea Defense Network, verklaarde tegenover Amerikaanse media dat het vermoedelijk om een ballistische middellangeafstandsraket ging die van een onderzeeër wordt gelanceerd. Dat zou stroken met de lanceerlocatie Sinpo, waar een belangrijke marinebasis ligt.

Een dergelijke raket vormt een extra gevaar voor omliggende landen die op vijandige voet staan met Noord-Korea. Zulke projectielen worden namelijk niet gespot door radars, inclusief het hypermoderne radarsysteem THAAD dat momenteel in Zuid-Korea wordt gebouwd. Dat maakt het moeilijker om tijdig te anticiperen op een Noord-Koreaanse aanval.

Hoewel de test van zondag mislukt is, betekent dat niet dat dit de internationale gemeenschap geen zorgen moet baren. Met iedere proef, succesvol of mislukt, ontwikkelt Pyongyang zijn militaire vaardigheden.