„De strengste tegenmaatregel in de geschiedenis.” Deze dreigende, zij het wat omfloerste bewoordingen uitte de Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un vrijdag aan het adres van de Amerikaanse president Donald Trump, die hij uitmaakte voor „geestelijk gestoorde, seniele bejaarde”.
Noord-Korea deed drie weken geleden zijn krachtigste test met een waterstofbom tot nu toe, met een geschatte kracht van 100 tot 250 kiloton. Kim Jong-un zei vrijdag dat de dreigementen van Trump hem ervan hebben overtuigd dat Pyongyang ter verdediging kernwapens nodig heeft. „Het pad dat ik heb gekozen is het juiste en ik zal dit volgen tot het eind”, aldus Kim.
Wat de tegenmaatregel inhield zei Kim niet, maar de Noord-Koreaanse minister van Buitenlandse Zaken Ri Yong-ho opperde dat Pyongyang weleens een waterstofbom zou kunnen testen boven de Stille Oceaan. Hij voegde hieraan toe dat het uiteindelijk aan Kim was om het groene licht voor een dergelijke actie te geven.
Gruwelijk scenario
Geen direct dreigement dus, wel een gruwelijk nieuw scenario waarop gezinspeeld wordt. Pyongyang heeft kernwapens en intercontinentale raketten (ICBM) die vrijwel het hele Amerikaanse vasteland kunnen treffen. De Noord-Koreanen beweren dat hun atoombommen klein genoeg zijn om op een projectiel te monteren, maar zij hebben dit nog niet laten zien. Een test boven de Stille Oceaan zou kunnen bewijzen dat Pyongyang inderdaad Los Angeles of Chicago kan treffen met een waterstofbom. Het Amerikaanse leger gaat er overigens vanuit dat Noord-Korea de capaciteit bezit.
Noord-Korea is het enige land dat in de 21ste eeuw een kernwapen heeft getest. Alle zes proeven vonden ondergronds plaats. Mocht Pyongyang inderdaad een atoomwapen boven de Stille Oceaan tot ontploffing brengen, is dit de eerste bovengrondse kernproef binnen de aardatmosfeer sinds 1980.
Juche Bird
De mogelijke test wordt door analisten aangeduid als ‘Juche Bird’, een verwijzing naar de Amerikaanse raketproef uit 1962 die de codenaam ‘Frigate Bird’ droeg. Toen lanceerden de VS een raket met kernkop vanaf een onderzeeër in de Stille Oceaan, waarbij een waterstofbom met een kracht van 600 kiloton hoog boven de zee tot ontploffing werd gebracht. Het was de enige keer dat de Amerikanen een projectiel met nucleaire lading testten. Juche is de staatsleer van Noord-Korea.
Analisten verwachten overigens niet dat Noord-Korea snel de daad bij het woord zal voegen. De nucleaire ‘fallout’ en zelfs voor Noord-Koreaanse begrippen extreem provocerende aard van de actie zouden een militaire aanval op het land kunnen legitimeren, iets waar Kim Jong-un niet op zit te wachten. Pyongyang dreigt graag en gedijt goed binnen een gespannen situatie, maar het land wil niet daadwerkelijk in een oorlog verzeild raken. Het bewind zal alleen een gewapend conflict beginnen als het geen andere uitweg ziet.
Guam
Het regime lanceerde recent twee middellangeafstandsraketten (Hwasong-12) die over Japan vlogen. Daarmee wilde Pyongyang testen of en aantonen dat deze projectielen inderdaad de afstand kunnen afleggen naar het eiland Guam, waar Amerikaanse militaire bases gevestigd zijn.
Daarvoor lanceerde het communistische land raketten vooral in een zo verticaal mogelijke boog, zodat de werking en het bereik van de projectielen getest konden worden zonder dat die Noord-Koreaans territorium verlieten. De lanceringen over Japan braken met dit beleid.
De verwachting is dat Pyongyang eerst nog hun ICBM (Hwasong-14) met een ‘normaal’ vliegtraject testen voordat overgegaan wordt tot een actie à la ‘Juche Bird’. Ook dat wapen zal vermoedelijk over Japan worden gelanceerd, simpelweg omdat Noord-Korea niet veel andere kanten uit kan schieten.
Een eerdere versie van dit artikel verscheen op 22 september op de website van NRC