Maandelijks archief: april 2018

Letterlijk andere tijden voor de Korea’s: Kim schaft eigen tijdzone af

Geplaatst op door

Twee dagen na de historische top tussen de Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un en de Zuid-Koreaanse president Moon Jae-in belooft Kim ook letterlijk andere tijden op het Koreaanse schiereiland. Noord-Korea schaft de eigen tijdzone af die het land in 2015 instelde.

Deze Pyongyang-tijdzone werd ingesteld op de dag dat Korea zeventig jaar bevrijding van de Japanse kolonisatie vierde. De tijdzone daarvóór op het schiereiland (9 uur na Greenwich) was ingesteld door de Japanse onderdrukker, die Korea van 1910 tot 1945 bezette.

Om dit laatste restje buitenlandse juk van zich af te schudden, kondigde Noord-Korea in 2015 aan een eigen tijdzone in te stellen: een halfuur vroeger. Die tijd van 8,5 uur na Greenwich kwam overeen met de tijdzone die begin twintigste eeuw door het Koreaanse keizerrijk werd ingesteld. Analisten ontging de ironie niet dat Noord-Korea, een land dat dikwijls wordt omschreven als een ‘stalinistisch bolwerk’, letterlijk terug ging in de tijd.

Kim zag twee klokken hangen

Toen Kim vrijdag voor de topontmoeting met Moon aankwam in grensdorp Panmunjom, zag hij twee klokken hangen met verschillende tijden: één voor die in Zuid-Korea, één voor die in Noord-Korea. Er brak iets in de Grote Leider, die persoonlijk aanbood zijn fout te herstellen. „Wij waren degenen die de verandering aanbrachten in de standaardtijd, wij zullen teruggaan naar de originele tijd”, zo citeerde een Zuid-Koreaanse regeringswoordvoerder de Noord-Koreaanse leider zondag. Seoul prees het ‘symbolische’ besluit van Kim.

Behalve het vooruitzetten van de klok deed Kim Jong-un nog een belangrijke toezegging: het sluiten van het nucleaire testgebied Punggye-ri, zo meldde de Zuid-Koreaanse regeringswoordvoerder zondag. De Noord-Koreaanse leider zei dat de ontmanteling volgende maand zal worden voltooid en dat Amerikaanse en Zuid-Koreaanse deskundigen en journalisten mogen komen inspecteren of Kim zijn belofte wel nakomt.

De twee klokken die Kim zag hangen:

Atoomagentschap

Als dit gebeurt is dat bijzonder: inspecteurs van het Internationaal Atoomagentschap werden eerst juist het land uitgezet. Journalisten zijn zelden welkom in Noord-Korea en mogen vaak alleen militaire parades en andere regimepropaganda verslaan. Op de World Free Press Index bungelt Noord-Korea onderaan, op de 180ste en laatste plaats.

Analisten noemden het sluiten over Punggye-ri eerder een sigaar uit eigen doos. Na een proef met een zeer krachtige waterstofbom vorig jaar zouden de testtunnels in het gebied zijn ingestort en onbruikbaar zijn geworden. Kim diende deze critici zondag van repliek en zei dat er nog twee tunnels over waren die „in zeer goede staat” verkeren.

Waterstofbom

Kims kernwapenprogramma blijft het heikelste discussiepunt tussen Noord-Korea enerzijds en Zuid-Korea en de VS anderzijds. Hoewel Noord-Korea de laatste tijd vaker schermt met de term ‘denuclearisering’, heeft Kim tot nu toe alleen aangeboden Punggye-ri te sluiten en verdere kern- en raketproeven te staken.

Die tests zouden ook niet meer nodig zijn, omdat Noord-Korea al heeft bewezen een waterstofbom te bezitten en zo de VS met een intercontinentale raket te kunnen treffen. De Noord-Koreanen hebben nog niets gezegd over een eventuele totale ontmanteling van de bestaande atoombommen, iets wat wel door Seoul en Washington wordt geëist. Kim Jong-un zei op de top dat hij denuclearisering alleen ziet zitten als de Verenigde Staten beloven Noord-Korea niet aan te vallen en meewerken aan het formeel beëindigen van de Koreaanse Oorlog (1950-1953). Dat conflict eindigde in een wapenstilstand, maar een vredesverdrag werd nooit gesloten. Noord- en Zuid-Korea zeiden vrijdag nog voor het einde van het jaar een vredesverdrag te willen.

De Amerikaanse president Donald Trump twitterde zaterdag dat een datum geprikt is voor de top met Kim Jong-un. Wanneer die ontmoeting plaatsvindt, hield Trump nog even geheim. Tot nu toe werd uitgegaan van eind mei of begin juni. Op een bijeenkomst in Michigan sprak Trump zaterdag over een termijn van mogelijk „drie, vier weken”.

Top in Singapore of Mongolië

Als locatie voor de historische top wordt Mongolië of Singapore genoemd , zo melden ingewijden de Amerikaanse nieuwszender CBS. Trump tweette later dat hij ook Panmunjom wel ziet zitten als locatie voor het onderhoud met Kim.

Kim Jong-un zei vrijdag dat hij uitkijkt naar de ontmoeting met Trump, omdat dit de Noord-Koreaanse leider de kans zou bieden te laten zien dat hij niet de schurk is waar Trump hem voor houdt (of hield). „De Verenigde Staten […] zullen er tijdens onze gesprekken achter komen dat ik niet het soort persoon ben dat kernwapens zal inzetten tegen Zuid-Korea of de Verenigde Staten”, aldus Kim.

Een eerdere versie van dit artikel verscheen op 29 april op de website van NRC.

Korea’s willen denuclearisering en nog dit jaar vredesverdrag

Geplaatst op door

De leiders van Noord- en Zuid-Korea streven naar de “complete denuclearisering” van het Koreaanse schiereiland. Dat hebben de Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un en de Zuid-Koreaanse president Moon Jae-in vrijdag op een top met elkaar besproken. Ook willen de landen dat er nog dit jaar een vredesverdrag komt om de Koreaanse Oorlog (1950-1953) formeel te beëindigen.

Kim en Moon tekenden vrijdag aan het einde van hun top de zogeheten Panmonjom Vredesverklaring, genoemd naar de grensplaats waar de ontmoeting werd gehouden. De leiders spraken verder onder meer af om de familiereünies te hervatten van familieleden die sinds de Koreaanse Oorlog aan weerszijden van de grens wonen. Die herenigingen werden voor het laatst in 2015 gehouden. De volgende zullen in augustus worden georganiseerd, op de dag dat Korea in 1945 werd bevrijd van de Japanse kolonisatie.

Moon naar Pyongyang

Ook nodigde Kim Moon uit om komende herfst voor een volgende top de Noord-Koreaanse hoofdstad Pyongyang te bezoeken. Moon stemde hiermee in. Voor vandaag werd er tweemaal eerder een top gehouden tussen leiders van Noord- en Zuid-Korea, in 2000 en in 2007. Die vonden beide in Pyongyang plaats.

In 1953 werd tijdens de Koreaanse Oorlog een wapenstilstand gesloten, maar een vredesverdrag kwam er tot nu toe niet. Voor het sluiten van zo’n verdrag is nog wel de medewerking van de Verenigde Naties en China nodig, die naast Noord-Korea het staakt-het-vuren in de jaren vijftig ondertekenden. Zuid-Korea heeft de wapenstilstand nooit ondertekend.

Vrede

Om een vredesakkoord te kunnen bewerkstelligen werd vrijdag voorgesteld onderhandelingen op te zetten waarbij ook de Verenigde Staten en China aanwezig zijn. Ook worden voor het einde van mei nog besprekingen opgezet tussen de legers van Noord- en Zuid-Korea. Tevens wordt in het Noord-Koreaanse Kaesong, gelegen op slechts tien kilometer van de grens met Zuid-Korea, een gezamenlijk kantoor gevestigd.

Moon en Kim spraken af dat er geen oorlog meer komt op het Koreaanse schiereiland. Moon sprak van “een nieuw era van vrede” dat is aangebroken. Tevens moet het aantal conventionele wapens aan beide zijden worden afgebouwd. Ook werd afgesproken dat na 1 mei de luidsprekers die aan beide zijden van de grens propaganda uitzenden zullen worden stilgelegd. De gedemilitariseerde zone die beide landen scheidt en bulkt van de landmijnen en legerposten moet worden omgevormd tot een “vredeszone”.

Kim Jong-un sprak na het tekenen van het akkoord de aanwezige pers toe, waarbij hij appelleerde aan toekomstige hereniging:

“De Koreanen zijn één volk met hetzelfde bloed. We zijn broeders. […] We willen een permanente vrede sluiten waarbij wij één taal, één cultuur en één geschiedenis gebruiken. Noord- en Zuid-Korea zullen samengaan tot één natie.”

Kernwapens

Denuclearisering zal een lastige kwestie worden. Hoewel Kim Jong-un meerdere malen heeft gezegd hier een voorstander van te zijn, lijkt hij een andere definitie van het woord te hanteren dan andere landen. Kim bood vorige week aan om te stoppen met nieuwe kernproeven en rakettests en om het nucleaire testterrein in Punggye-ri te ontmantelen. Over het opgeven van bestaande kernwapens zei de Noord-Koreaanse dictator niets. Sterker nog, Kim liet weten dat als zijn land aangevallen of “geprovoceerd” wordt hij zich het recht voorbehoudt om terug te slaan met atoomwapens.

Dat is iets anders dan onder meer de VN, Zuid-Korea en de Verenigde Staten willen. Een aantal dagen geleden zei de Amerikaanse president Donald Trump nog dat zijn definitie van denuclearisering “een hele simpele” is: dat Noord-Korea geen kernwapens meer heeft. Het is maar de vraag of de afspraken die Noord- en Zuid-Korea vrijdag gemaakt hebben daarin zullen resulteren.

Tevens is de vraag welke voorwaarden Noord-Korea zal stellen aan het opgeven van zijn kernwapens. De 28.500 Amerikaanse militairen die gestationeerd zijn in Zuid-Korea zijn Pyongyang een doorn in het oog. Zowel Seoul als Washington piekert er echter niet over de soldaten terug te trekken. Moon zei vrijdag tegenover aanwezige journalisten:

“Kim en ik hebben vandaag benadrukt dat het realiseren van een kernwapenvrij Koreaans schiereiland door middel van complete denuclearisering ons gezamenlijke doel is.”

Reacties

De gezamenlijke verklaring werd door veel staatshoofden positief onthaald. De Japanse premier Shinzo Abe sprak van een “positieve stap” en zei te verwachten dat Pyongyang concrete stappen zal nemen om haar beloften na te komen. Het Kremlin sprak van zeer positief nieuws en zei dat president Vladimir Poetin al langer had gepleit voor gesprekken tussen de leiders van beide Korea’s.

President Trump sprak van een “historische ontmoeting” en zei dat de VS trots moesten zijn op het resultaat, maar drukte zich verder voorzichtig uit. “Er gebeuren goede dingen, maar de tijd zal het leren!”, schreef het staatshoofd op Twitter. Eind mei of begin juni vindt een top plaats tussen Trump en Kim. Een exacte datum of locatie zijn nog niet bekend. Trump bedankte de Chinese president Xi Jinping voor zijn hulp met de Noord-Koreaanse kwestie:

De Chinese regering zei blij te zijn dat Noord- en Zuid-Korea gezamenlijk stappen tot vrede nemen. President van de Europese Raad Donald Tusk zei dat het akkoord illustreert dat “het onmogelijke mogelijk kan worden”:

Een eerdere versie van dit artikel verscheen op 27 april bij NRC