Na sinds november 2018 van de radar te zijn verdwenen, is de Noord-Koreaanse waarnemende ambassadeur in Italië eindelijk terecht. Jo Song-gil blijkt via een derde land te zijn gevlucht naar Zuid-Korea, zo werd eerder deze maand bekend. En dat dit publiek gemaakt werd, schoot veel mensen in het verkeerde keelgat.
Jo werkte sinds 2015 op de ambassade in Rome als secretaris en werd in 2017 waarnemend ambassadeur, toen de zittende vertegenwoordiger als vergelding voor een Noord-Koreaanse kernproef het land uit werd gezet. Op 10 november 2018, vlak voor hij zou terugkeren naar Pyongyang, verscheen Jo niet meer op zijn werk. Ook van zijn echtgenote ontbrak ieder spoor.
Al snel deed het gerucht de ronde dat het echtpaar het land ontvlucht was en asiel had aangevraagd in een onbekend westers land. Dit kwam blijkbaar ook het Noord-Koreaanse bewind ter ore. Dat liet Jo’s achtergebleven 17-jarige dochter ophalen door ambassademedewerkers. Vier dagen na zijn verdwijning werd het meisje teruggevlogen naar Pyongyang. De Italiaanse staatssecretaris van Buitenlandse Zaken Manlio Di Stefano reageerde woedend: ‘Ze loopt nu het risico te worden gemarteld door een van de slechtste regimes ter wereld. Degenen die dit hebben laten gebeuren, zullen boeten’.
Nu hebben Zuid-Koreaanse politici bekendgemaakt dat Jo en zijn vrouw al in juli aankwamen in Zuid-Korea. Dit zorgde direct voor een storm van kritiek in Zuid-Koreaanse media. Nu bekend was dat Jo naar de ‘aartsvijand’ was overgelopen, zou zijn dochter in Noord-Korea ernstig gevaar lopen op vervolging. De Zuid-Koreaanse overheid lijkt met die gedachte dan ook de aankomst van Jo bewust geheim te hebben gehouden. Minister van Buitenlandse Zaken Kang Kyung-hwa zegt geen idee te hebben hoe de informatie heeft kunnen uitlekken.
Jo komt uit een Noord-Koreaanse elitegeslacht en ook zijn vader en schoonvader werkten als ambassadeur. Hij is een van de hoogstgeplaatste Noord-Koreanen die ooit is ‘overgelopen’ naar het Zuiden. In 1997 wandelde de Noord-Koreaanse topideoloog Hwang Jang-yop in Beijing de Zuid-Koreaanse ambassade binnen om asiel aan te vragen. Hwang was de bedenker van de Noord-Koreaanse staatsideologie Juche en zijn overlopen werd vergeleken met ‘alsof Joseph Goebbels zou zijn overgelopen’. Na zijn aankomst in Seoul wijdde hij de rest van zijn leven aan het bekritiseren van de onmenselijkheid van het Noord-Koreaanse regime, waarover hij twaalf boeken en honderden artikelen schreef. In zijn land van herkomst werd zijn hele familie gezuiverd.
In 2016 liep een andere prominente Noord-Koreaan over naar Seoul: vice-ambassadeur voor het Verenigd Koninkrijk Thae Yong-ho. Ook hij werd na zijn aankomst een prominent criticaster van Pyongyang en mensenrechtenactivist. Thae spreekt vloeiend Engels en is geregeld te gast in podcasts, radioprogramma’s of het Amerikaanse Congres om over de wantoestanden in Noord-Korea te spreken. Inmiddels probeert hij zijn invloed in de politiek aan te wenden: eerder dit jaar werd hij namens de Conservatieven gekozen in het Zuid-Koreaanse parlement. Thae zegt dat het staande praktijk van Pyongyang is om familieleden van gevluchte Noord-Koreanen te straffen. ‘Kim misbruikt zelfs de liefde tussen ouders en kinderen’. Volgens hem zijn er meer prominente Noord-Koreanen naar het Zuiden gevlucht, maar is dit vanwege hun achtergebleven familie nooit bekendgemaakt.
Dit artikel is geschreven voor de rubriek ‘In de Wereld’ van De Groene Amsterdammer.