Tag archieven: Film

Recensie ‘Een Kim Jong-il productie’

Geplaatst op door

Op 6 juni recenseerde ik het boek Een Kim Jong-il Productie van Paul Fischer voor NRC, dat gaat over een bizarre episode uit de Koreaanse geschiedenis. Lees hier mijn bespreking:

Ontvoerd door Kim-Jong-il voor zijn one man shows
Bestond er enkele jaren geleden nog maar een handjevol memoires van gevluchte Noord-Koreanen, inmiddels is het verhaal van de gewone burger in ‘het meest gesloten land op aarde’ uitgegroeid tot een volwaardig genre. Maar een van de absurdste vluchtverhalen van de door dictatorszoon Kim Jong-il (1941-2001) ontvoerde actrice Choi Eun-hee en regisseur en ex-man Shin Sang-ok was nog niet verteld.

Daar heeft filmmaker en debuterend schrijver Paul Fischer met het treffend getitelde Een Kim Jong-il Productie verandering in gebracht. Het plot lijkt haast te ongeloofwaardig om waar te zijn. Wanneer de Noord-Koreaanse filmindustrie in het slop raakt, laat cinefiel Kim Jong-il in 1978 de bekendste regisseur en actrice van Zuid-Korea ontvoeren om propagandafilms voor de Kimdynastie te maken.

Een Kim Jong-il Productie is geschreven als avonturenroman, maar tracht de werkelijkheid zo getrouw mogelijk weer te geven. Fischer permitteert zich zo veel ruimte voor historische en maatschappelijke context dat hij niet lijkt te kunnen kiezen tussen het schrijven van een boek over de ontvoering van Choi en Shin en een historisch overzichtswerk van Noord-Korea. Daardoor komt het verhaal pas laat op gang.

0306cul fischer

Ongeveer halverwege neemt de spanning toe en wordt het een pageturner. Fischer weet ook het gevoelsleven en de emoties te omschrijven van Choi en Shin én werpt een licht op de mens achter tiran Kim Jong-il. Hoewel de twee gegijzelden verschillende vluchtpogingen ondernemen, leggen zij soms een zeker Stockholmsyndroom aan de dag. Vooral Shin lijkt te genieten van de aandacht, invloed en filmprojecten die hij in Noord-Korea mag uitvoeren.

Fischer weet de absurditeit van Noord-Korea voelbaar te maken. Zoals wanneer een simpel ‘goedemorgen’ door burgers wordt beantwoord met ‘Ja, het is een mooie dag, dankzij de geniale leer van onze geliefde revolutionaire leider’.

Hoewel Kim Jong-il een gruwelijke despoot was, laat Fischer zien hoe hij en zijn gijzelaar Shin ook overeenkomsten vertonen. Beiden zijn regisseur van alle aspecten van hun leven en omgeving. Kim gaat uiteraard nog verder: hij behandelt heel Noord-Korea als een set voor een continu draaiende propagandafilm, met slechts één hoofdrolspeler en 25 miljoen figuranten. Ondanks het instorten van ’s lands filmindustrie na de vlucht van Shin en Choi in 1986 en het aantreden van de derde generatie Kim in 2011 is aan die realiteit weinig veranderd.

Het boek Een Kim Jong-il Productie verscheen bij Nieuw Amsterdam en kost € 24,99.

Deze activist stuurde 80.000 dvd’s van The Interview naar Noord-Korea

Geplaatst op door

Lee Min-bok vluchtte twintig jaar geleden uit Noord-Korea tijdens een grote hongersnood, waarbij honderdduizenden mensen om het leven kwamen. Sindsdien heeft Lee een fijn en goed bestaan opgebouwd in Zuid-Korea. Maar hij blijft zich als activist inzetten om zijn oude landgenoten te helpen. Zijn laatste actie: het sturen van tienduizenden dvd’s van comedyfilm The Interview naar het gesloten land van Kim Jong-un.

Lee knoopt vlak voor de grens die het communistische noorden scheidt van het democratische zuiden pakketten met dvd’s aan grote, langwerpige ballonnen. Hij stuurt ook dollarbiljetten en pamfletten mee. Sinds januari heeft hij al viermaal ’s nachts een groep ballonnen naar Noord-Korea gestuurd, afgelopen zaterdag voor het laatst. De activist zond in totaal ruim 80.000 exemplaren van The Interview, een platte comedy van Seth Rogen en James Franco waarin Kim Jong-un (gespeeld door Randall Park) in opdracht van de CIA door twee oenen wordt vermoord:

Niet ongevaarlijk

Dat dit niet geheel zonder risico is, weet Lee maar al te goed. Op Noord-Koreaanse propagandawebsites wordt hij uitgemaakt voor “menselijk afval” en “minder dan een beest”. Onlangs ontving hij een e-mail waarin stond dat zijn “hoofd door de ijzeren knuppel der gerechtigheid verpulverd” zou worden en zijn armen “aan stukken gereten door de dolk des oordeels” als hij door zou gaan met zijn ballonacties. Hij traceerde de oorsprong van de e-mail naar de Chinese stad Shenyang, waar veel Noord-Koreanen werken en waar een Noord-Koreaans consulaat is gevestigd. De mail wordt nu onderzocht door de Zuid-Koreaanse autoriteiten.

Maar dat is niet het enige. In oktober vorig jaar schoten Noord-Koreaanse militairen op de ballonnen toen ze de grens over zweefden. Sindsdien wordt Lee tot zijn ergernis vergezeld door politieagenten en militairen wanneer hij ballonnen gaat oplaten. Veel Zuid-Koreaanse politici zijn ook tegen de acties van Lee en anderen, omdat deze de al moeizame banden met Noord-Korea zouden schaden en provocaties van Pyongyang in de hand zouden werken. De kritiek is niet aan Lee besteed. Hij laat zich niet intimideren of van de wijs brengen – niet door Noord-Korea, niet door Zuid-Korea.

Een eerdere uitzending van ODN over de ballonacties van Lee, waarin hij ook zelf aan het woord komt:

‘Platte, vulgaire film’

Maar waarom stuurt Lee dan juist exemplaren van The Interview? De Amerikaanse lachfilm is dan wel kritisch tegenover het regime van Kim Jong-un, de film wordt vooral gekenmerkt door plas-, poep- en erectiegrappen. Reacties van Noord-Koreaanse vluchtelingen die de film zagen lopen sterk uiteen. Lee slaagde er zelf nota bene niet in de comedy uit de kijken omdat hij hem te slecht, flauw en vulgair vond.

Maar daar is het Lee uiteindelijk niet om te doen. Hij zegt de Noord-Koreanen de waarheid te willen vertellen over hun regime aan de hand van deze film. Lee:

“Noord-Korea haat deze film omdat hij Kim Jong-un laat zien als mens en niet als god. De film maakt korte metten met de verheerlijking van de leider. Als je in Noord-Korea de waarheid vertelt, betekent dat je dood. Maar door vanaf hier deze ballonnen op te laten, kan ik veilig de waarheid vertellen.”

Sony-hack

Ook Sony, dat de film uitbracht, kreeg te maken met dreigingen uit Noord-Korea. Pyongyang deed vorig jaar een oproep om de film niet uit te brengen omdat deze vol met smaad, laster en propaganda zou zitten. Toen dit niet werkte, voerden Noord-Koreaanse hackers volgens de FBI een cyberaanval uit op Sony, waarbij films, interne e-mails en privacygevoelige gegevens van het bedrijf op straat kwamen te liggen. Ook werd gedreigd met een aanslag als de comedy zou worden uitgebracht. Sony trok de film aanvankelijk terug, maar uiteindelijk ging The Interview alsnog in première.

Lee is ervan overtuigd dat zijn acties vrede op het schiereiland en de hereniging van Korea zullen bespoedigen:

“We kunnen met deze ballonnen helpen de hereniging te bewerkstelligen. De Zuid-Koreaanse overheid investeert miljoenen in het bouwen van een F-22-straaljager die niet voor vreedzame doeleinden is maar die zij wel beweert nodig te hebben. Waarom moeten burgers zoals ik deze acties in de duisternis uitvoeren?”

Bekijk hier een documentaire van VICE over Zuid-Koreaanse ballonacties en de discussie hieromtrent:

Een eerdere versie van dit artikel werd op 8 april 2015 gepubliceerd door NRC.