Voor De Groene Amsterdammer schreef ik een longread waarin ik terugblikte op hoe Noord-Korea is getransformeerd onder tien jaar leiderschap van Kim Jong-un. Ik keek naar hoe de jonge Kim aanvankelijk door optimistische en vaak ongeïnformeerde analisten werd gezien als een hervormer, maar al snel zou blijken dat de derde telg uit de Kim-dynastie even wreed was als zijn vader – en nog efficiënter. Grote winnaar is het regime in Pyongyang gebleken, de grote verliezer de Noord-Koreaanse bevolking.
Het is vandaag precies 10 jaar geleden dat de Noord-Koreaanse dictator Kim Jong-un aan de macht kwam. Voor de Duitse krant Die Welt blikte ik terug op een decennium Kim de Derde, die het Noord-Koreaanse regime toekomstbestendig voor de 21e eeuw maakte. In januari volgt een Nederlandstalige publicatie in een ander medium.
Door de coronapandemie zit Noord-Korea dichter dan ooit. Hoe houdt het land zich staande? Is er een wapenwedloop met Seoul gaande? En hoe staat het met de betrekkingen tussen Pyongyang en Zuid-Korea, de Verenigde Staten en China?
Met de NOS sprak ik als Noord-Koreadeskundige over het opmerkelijke bericht dat de Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un flink is afgevallen. Ook hadden we het over de voedsel- en Covid-situatie in het land.
Nee, niet het Noord-Koreaanse regime, maar mijn boek ‘De Kim-dynastie. Geschiedenis van Noord-Korea’ is vandaag drie jaar oud geworden, happy birthday! 🙂 Voor wie in tijden van corona wat wil bijlezen over dit boeiende land, bestel het boek hier bij de uitgever of bij je lokale boekhandel
In het boek bespreek ik zeven decennia van een van de meest onbegrepen en tot de verbeelding sprekende landen ter wereld. Ik tracht het verhaal van het echte Noord-Korea bloot te leggen – het land dat 25 miljoen mensen als hun thuis beschouwen – zonder voorbij te gaan aan hoe het regime werkt en aan de bijzondere anekdotes die de Noord-Koreaanse geschiedenis rijk is. Met het boek wil ik mensen bekend maken met de historie van het land, maar ook handvatten aanreiken om het Noord-Korea van nú beter te begrijpen. Wanneer mensen Noord-Korea niet langer mysterieus, irrationeel of onvoorspelbaar noemen, acht ik mijn missie geslaagd.
De officiële omschrijving: Hoe heeft het zover kunnen komen? Die vraag klinkt de afgelopen tijd geregeld wanneer het over Noord-Korea gaat. In De Kim-dynastie vertelt journalist en historicus Casper van der Veen de geschiedenis van het communistische land dat geleid wordt door Kim Jong-un. De Kim-familie regeert al meer dan zeventig jaar met ijzeren vuist over het Aziatische land, dat ondanks armoede en voedseltekorten de internationale gemeenschap bedreigt met kernwapens, langeafstandsraketten en cyberaanvallen.
Van der Veen prikt door mythes en clickbait heen om zo het echte Noord-Korea bloot te leggen. Hier zien we geen onvoorspelbaar, gestoord of irrationeel bewind, maar een machiavellistisch en strategisch calculerend systeem dat alles doet om aan de macht te blijven. De 25 miljoen Noord-Koreaanse burgers krijgen in dit boek ook de rol die ze in andere media wordt ontzegd. Ze zijn geen willoze gehersenspoelde robots, maar mensen met overtuigingen, dromen en ervaringen – net als elders ter wereld.
In De Kim-dynastie blijven werkelijk gebeurde absurde situaties niet onderbelicht. Een greep: de ontvoering van een Zuid-Koreaanse topregisseur en -actrice door Kim Jong-il om propagandafilms te maken, hoe een van de Kims zijn recht op de troon verloor door een trip met een vals paspoort naar Tokio en hoe Pyongyang een passagiersvliegtuig opblies in de hoop de Olympische Spelen in Seoul te frustreren.
Van der Veen biedt de lezer een helder overzicht van de recente geschiedenis van Noord-Korea en een beter begrip van de modus operandi van het huidige bewind.
Ik sprak bij het NOS Journaal van 2 mei 2021 over de uitspraken van de Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un, die Joe Biden betichtte van ‘vijandig beleid’ en dreigde hem met gelijke munt terug te betalen. Biden had gesteld dat Noord-Korea zijn nucleaire programma moet ontmantelen. Binnenkort wordt de Noord-Koreastrategie van de nieuwe Amerikaanse regering verwacht.
Afgelopen week vond het 8e Partijcongres in Noord-Korea plaats. Kim Jong-un betreurde economische tegenslagen, riep op tot verbetering van de internationale banden én kondigde aan meer in kernwapens te investeren. Kim herhaalde de vorig jaar gedane bekentenis dat het in 2016 gelanceerde Vijfjarenplan gefaald heeft ,in bijna alle sectoren.”
De Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un heeft gezegd dat het huidige Vijfjarenplan niet zal worden voltooid zoals gepland. Door de strengere VN-sancties, coronacrisis en meerdere natuurrampen is de Noord-Koreaanse economie hard geraakt. Op het Radio 1 Journaal sprak ik hierover met Jurgen van den Berg.
Voor NRC Handelsblad schreef ik een recensie van een nieuwe biografie van Kim Jong-un: ‘Hoe je Kim Jong-un’ wordt van voormalig CIA-analiste Jung H. Pak:
Toen Kim Jong-un in december 2011 zijn vader opvolgde, was er nauwelijks iets bekend over de piepjonge nieuwe Noord-Koreaanse dictator. Hij had in Zwitserland gestudeerd en leek qua uiterlijk het evenbeeld van zijn opa Kim Il-sung, dat was het wel. Dat weerhield analisten er echter niet van de ene na de andere voorspelling te doen over Noord-Korea onder de destijds 27-jarige viersterrengeneraal. Het regime zou binnen een jaar imploderen, Kim zou een marionet worden onder machtigere oudgedienden of juist als in Europa geschoolde millennial de stalinistische dictatuur hervormen.
Hoe deze voorspellingen ontstonden en hoe anders het uiteindelijk zou lopen zet voormalig CIA-analiste Jung H. Pak uitstekend uiteen in haar biografie Hoe je Kim Jong-un wordt. Pak hield jarenlang Noord-Korea en Kim Jong-un nauwlettend in de gaten voor de Amerikaanse inlichtingendienst. Ze belicht in haar werk veel vooroordelen en valkuilen die optreden wanneer het om Noord-Korea gaat. Het boek is in zekere zin ook een geschiedenis van de beeldvorming van het Noord-Koreaanse leiderschap, van irrationeel en onvoorspelbaar naar zeer calculerend en machiavellistisch.
Tekst gaat verder onder afbeelding
Pak toont overtuigend aan hoe veel analisten de jonge Kim onderschat hebben. De jonge leider maakte met het zuiveren van zijn machtige oom Jang Song-thaek in 2013 en met het vermoorden van zijn halfbroer Kim Jong-nam op de luchthaven in Kuala Lumpur in 2017 al snel duidelijk wie de baas was. Daarnaast voltooide hij de droom van zijn vader: in 2017 testte hij zowel een waterstofbom als een ballistische raket die het hele Amerikaanse vasteland kan bereiken. Met deze wapens verzekert het regime zich ervan dat het nooit à la Irak door een buitenlandse invasie zal worden afgezet.
Zuiveringen en de ontwikkeling van massavernietigingswapens waren al vaste ingrediënten uit het oeuvre van Kim Il-sung (r. 1945 – 1994) en Kim Jong-il (r. 1994 – 2011). Het boek betoogt echter dat Kim Jong-un meer probeert te zijn dan enkel de derde lichting van de Kim-dynastie, maar een eigen stijl van leiderschap en beleid nastreeft. Dat wordt nogal eens over het hoofd gezien, omdat Noord-Koreaanse leiders vaak als karikaturen worden neergezet.
Pak toont aan dat Kim Jong-un veel heeft geïnvesteerd in een nieuw soort wapen: cyberoorlogvoering. Die wordt niet alleen ingezet om Sony een hak te zetten na het uitbrengen van de spottende comedy The Interview, maar ook om banken te hacken en cryptovaluta te minen en te stelen. Ook probeert de derde Kim los te komen van het geriatrische leiderschap waar zijn voorgangers op leunden. Hij laat zien dat jeugd een deugd kan zijn, direct in druisend tegen een maatschappij die leeftijd en ervaring al eeuwen prijst.
De afgelopen jaren werd op zijn instigatie een reeks moderne gebouwen en wolkenkrabbers gebouwd in Pyongyang, in een wijk die informeel weleens ‘Pyonghattan’ wordt genoemd. Hoewel bijna de helft van de Noord-Koreanen nog altijd kampt met armoede en voedseltekorten, is in de hoofdstad een consumptiemaatschappij aangejaagd waarbij Noord-Koreanen pronken met smartphones (met enkel toegang tot een intern intranet) en andere luxeproducten. Deze culturele modernisering en dit aanjagen van de economie gaat geenszins gepaard met verruiming van burgerrechten of inperken van politieke repressie, maar zijn wel een manier voor Kim Jong-un om een eigen stempel op het land te drukken.
Pak schrijft zakelijk, doch vlot – en vooral gestructureerd. Ze blijft weg van de op sensatie beluste onzin die vaak opduikt zodra het om de Kims gaat. Het boek stoelt op een brede selectie aan betrouwbaar bronmateriaal, iets wat niet vanzelfsprekend is voor ieder werk over Noord-Korea. Na het lezen van Hoe je Kim Jong-un wordt heb je een volledig beeld van hoe Kim Jong-un is gevormd als politiek leider – hoewel zijn privéleven op wat anekdotes over copieuze diners en dure jachten na een mysterie blijft.
4 sterren
Jung H. Pak: Hoe je Kim Jong-un wordt (Becoming Kim Jong Un). Vert. Uitgeverij Prometheus en Mario Molegraaf. € 22,50
Een eerdere versie van dit artikel verscheen op 31 juli 2020 in NRC Handelsblad.
