Ik sprak op NPO Radio 1 bij het NOS Radio 1 Journaal over de militaire parade in Noord-Korea, waarbij Kim Jong-un geflankeerd werd door de Russische minister van Defensie Sjojgoe en het Chinese Politburolid Li. Wat kunnen we hieruit opmaken? Het fragment is via deze link vanaf 3:18:39 terug te luisteren:
Luister hier het radiofragment terug.
Donderdag 27 juli 2023 was het exact 70 jaar geleden dat de Koreaanse Oorlog (1950 – 1953) eindigde in een wapenstilstand. Ik sprak erover bij Spraakmakers op NPO Radio 1, het fragment is hier terug te luisteren:
Luister hier: Casper van der Veen over het einde van de Koreaanse oorlog in 1953
Na 3,5 jaar covid-isolement en gesloten grenzen ontvangt Noord-Korea komende donderdag voor het eerst weer internationaal bezoek. Die dag reizen een Chinese en een Russische delegatie naar het totalitaire land om een herdenking bij te wonen. Het is donderdag exact zeventig jaar geleden dat de Koreaanse Oorlog (1950 – 1953) eindigde in een wapenstilstand.
Het bezoek doet speculaties oplaaien over of dit een voorteken is dat Noord-Korea (voorzichtig) weer de grenzen opent. In januari 2020 werden die gesloten vanwege de coronapandemie, sindsdien zijn die niet meer open geweest. Alleen afgelopen maart werd eenmalig een uitzondering gemaakt: toen mocht de nieuwe Chinese ambassadeur met ander nieuw ambassadepersoneel de grens met het land oversteken om aan zijn nieuwe baan in Pyongyang te beginnen.
Dat was een uitzondering en ging in tegenstelling tot de Chinese en Russische delegaties om mensen die jaren in Noord-Korea blijven. Het nu aangekondigde bezoek zou opnieuw een uitzondering kunnen zijn. Veel analisten speculeren er al tijden over wanneer de grenzen weer open zouden kunnen gaan. „Ik heb het gevoel dat het komende herfst zo ver is”, zei de rector van een private universiteit in Pyongyang, Park Chan-mo, eerder deze maand nog. Veel tourbedrijven wachten met smart tot ze weer groepen westerse toeristen naar Noord-Korea kunnen laten reizen. Ook ngo’s hopen al langer weer te worden toegelaten tot het gesloten land, waar grote delen van de bevolking met voedseltekorten kampen.
De humanitaire situatie in het land is verslechterd sinds de grenzen hermetisch werden afgesloten. Ook leider Kim Jong-un gaf toe dat er voedselproblemen waren. De afgelopen 3,5 jaar konden in Noord-Korea gestationeerd ambassadepersoneel of ngo-medewerkers het land wel uitreizen, maar nieuwe staf werd niet tot Noord-Korea toegelaten. Daardoor is er al langere tijd geen enkele buitenlandse hulpverlener aanwezig in Noord-Korea.
De Russische en Chinese delegaties die naar Pyongyang reizen staan stil bij het feit dat de Koreaanse Oorlog zeventig jaar geleden eindigde in een staakt-het-vuren. Tijdens dit Koude Oorlogconflict vochten China en de Sovjet-Unie aan de zijde van Noord-Korea. Het was het enige gewapende conflict in de Koude Oorlog waarbij Amerikaanse en Sovjet-militairen direct met elkaar vochten – in de lucht boven het Koreaanse schiereiland. De Sovjet-Unie leverde destijds piloten, maar vocht niet op de grond mee. De Amerikanen deden dat wel, net als Nederland en meerdere andere VN-bondgenoten.
De Russische delegatie wordt geleid door Sergej Sjojgoe, de Russische minister van Defensie en een van de gezichten van de Russische aanval op Oekraïne. Noord-Korea heeft als een van de weinige landen openlijk steun uitgesproken voor de Russische invasie. Amerikaanse inlichtingendiensten zeggen dat Pyongyang wapens en munitie heeft geleverd aan de Russische Wagner-groep. De Chinese afvaardiging staat onder leiding van Politburolid Li Hongzhong. Waarschijnlijk gaat de herdenking gepaard met een grote militaire parade, waarbij het Noord-Koreaanse kern- en raketarsenaal voorbij zal rollen.
Vorige week kreeg Noord-Korea nog ongepland buitenlands bezoek. Toen rende de Amerikaanse militair Travis King de grens tussen Zuid- en Noord-Korea over. Sindsdien is niets meer van hem vernomen. De Verenigde Staten zeggen contact te zoeken met Pyongyang om over Kings toestand te praten. De militair was gelegerd in Zuid-Korea en had daar een korte celstraf uitgezeten wegens mishandeling. Hij stond op het punt te worden gerepatrieerd naar de Verenigde Staten, maar wist het vliegveld te ontvluchten en zich aan te sluiten bij een tour naar het inter-Koreaanse grensgebied.
Een eerdere versie van dit artikel verscheen op de website van NRC.
Het mondialiseren van Noord-Korea en de Noord-Koreanen, voor minder doet dr.
Park Chan-mo het niet. Lachend zegt de rector van de Pyongyang
University of Science and Technology (PUST) dat hij dan al wel 88 mag zijn,
maar niet kan wachten om zijn activiteiten in het totalitaire land te
hervatten. Op deze voornamelijk door westerse christelijke organisaties
gefinancierde universiteit studeren Noord-Koreaanse elitejongeren sinds 2010
informatica en technische vakken.
PUST is een unieke organisatie: het is de eerste en enige met privaat,
buitenlands geld gefinancierde universiteit in Noord-Korea. De docenten zijn
grotendeels christelijke vrijwilligers uit onder meer de Verenigde Staten,
Canada, het Verenigd Koninkrijk en Australië. Voor het RD interviewde ik Park
over zijn werk in Noord-Korea.
Lees hier het hele artikel: Lesgeven aan de elitejongeren van Noord-Korea
Het is sinds jaar en dag een populair uitje voor toeristen in Zuid-Korea: een dagje mee met de DMZ-tour, waarbij je wordt rondgeleid door het zwaarbewaakte grensgebied dat Noord- en Zuid-Korea van elkaar scheidt. Op één punt kun je zelfs Noord-Koreaanse grenswachten in de ogen kijken en één tot twee meter de grens oversteken, bij de blauwe huisjes in Panmunjom waar beide zijden soms onderhandelen. Dinsdag verraste een Amerikaanse man zijn groepsgenoten door op dit punt ineens de grens over te rennen.
Over de identiteit van de oversteker is officieel nog niets bekend, maar niet bij naam genoemde Amerikaanse overheidsfunctionarissen bevestigen tegenover CBS News en persbureau Reuters dat het gaat om een militair, zoals de Zuid-Koreaanse krant Dong-A Ilbo eerder op de dag al meldde. „We geloven dat hij momenteel wordt vastgehouden in Noord-Korea en werken met onze contacten bij het Noord-Koreaanse leger om dit incident op te lossen”, liet het VN-commando ter plaatse weten. Een toerist die mee was zei tegenover NK News dat de man hard gelachen zou hebben bij zijn oversteek.
Volgens CBS News zou het gaan om Travis King, die om niet nader gespecificeerde „disciplinaire redenen” op het punt stond om Zuid-Korea uitgezet te worden. Hij zou naar de luchthaven zijn gegaan om een vlucht terug naar de VS te nemen, maar slaagde erin het vliegveld te verlaten en deel te nemen aan een DMZ-tour. Er zijn in Zuid-Korea in totaal ruim 28.000 Amerikaanse militairen gestationeerd.
De Amerikaanse minister van Defensie Lloyd Austin bevestigde de naam van de militair niet, maar wel dat hij waarschijnlijk in Noord-Koreaanse hechtenis is. „We houden de situatie nauwlettend in de gaten en werken eraan om de familieleden van de soldaat op de hoogte te stellen”, zei Austin, die opmerkte dat hij zich vooral zorgen maakt over het welzijn van de militair. „Dit zal zich de komende dagen en uren ontwikkelen.”
Sinds het uitbreken van de coronapandemie laten Noord-Koreaanse militairen zich nog maar mondjesmaat zien bij het deel van de grens waar DMZ-tours langskomen. Dat zou volgens een ooggetuige ook deze dinsdag het geval zijn geweest. Wel zijn er langs de rest van de grens veel eenheden gestationeerd. Dat de Amerikaan erin slaagde Noord-Korea in te rennen, is bijzonder: toeristen die deelnemen aan de tour worden doorgaans strak in de gaten gehouden door de meereizende militairen en gidsen.
Vanuit Noord-Korea is nog geen reactie gekomen. Het totalitaire land heeft zijn grenzen al drie en een half jaar geleden gesloten vanwege corona, waar de autoriteiten erg bang voor zijn. De schaarse goederen die nog geleverd werden, moesten vaak twee weken in quarantaine en burgers werd zelfs gewaarschuwd van sneeuw af te blijven die vanuit de richting van China het land in kwam. De kans is dan ook groot dat de overgestoken Amerikaan een tijd in quarantaine moet doorbrengen. Wat de beweegredenen van de man ook zijn, Pyongyang zal het incident proberen te benutten voor propagandadoeleinden.
Sinds de onderhandelingen tussen de toenmalige Amerikaanse president Donald Trump en de Noord-Koreaanse dictator Kim Jong-un in 2019 op niets uitliepen, is er vrijwel geen overleg geweest tussen Washington en Pyongyang. De aanhouding van de Amerikaan kan daar mogelijk verandering in brengen.
Afgelopen week liepen de spanningen tussen Noord-Korea en de VS weer op. Eerst dreigde Kim Yo-jong, de zus van de Noord-Koreaanse leider, Amerikaanse spionagevliegtuigen die het luchtruim van het communistische land schenden neer te laten schieten. Kort daarna testte Noord-Korea de Hwasong-18, zijn meest geavanceerde type intercontinentale raket. In reactie daarop voerden de Zuid-Koreaanse en Amerikaanse luchtmacht gezamenlijke oefeningen uit. Daarbij kwam ook de B-52 Stratofortress-bommenwerper in actie, die geschikt is voor nucleaire aanvallen.
En dinsdag kwam de Amerikaanse nucleaire onderzeeër USS Kentucky aan in de Zuid-Koreaanse havenstad Busan. Het is de eerste keer in vier decennia dat een Amerikaanse onderzeeër die raketten met kernkoppen kan afschieten een Zuid-Koreaanse haven aandoet. Seoul en Washington hielden dinsdag overleg in hun nieuw opgerichte Nuclear Consultative Group (NCG), waarin zij beloofden het Noord-Koreaanse regime te „beëindigen” als het massavernietigingswapens zou gebruiken.
De actie van de overgestoken Amerikaan is in strijd met zowel Zuid-Koreaanse, Amerikaanse als Noord-Koreaanse wetgeving. Het is verboden om vanuit Zuid-Korea de grens naar het noorden over te steken. Noord-Korea heeft de grenzen gesloten vanwege de coronapandemie. En voor Amerikanen geldt sinds juli 2017 een reisverbod naar Noord-Korea, na de dood van de 22-jarige Amerikaanse toerist Otto Warmbier.
Laatstgenoemde werd in januari 2016 aangehouden in Pyongyang voor het stelen van een propagandavlag en stierf anderhalf jaar later, kort nadat hij in comateuze toestand was gerepatrieerd naar het Amerikaanse Cincinatti. Waardoor hij precies is overleden, is nooit bekend geworden. Andere Amerikanen die door de jaren heen zijn opgepakt in Noord-Korea werden vaak beschuldigd van het al dan niet stiekem achterlaten van bijbels of het op andere manieren proberen te bekeren van Noord-Koreanen tot het christendom. Noord-Korea staat al twintig jaar bijna onafgebroken op nummer één op de Open Doors Ranglijst Christenvervolging en probeert iedere vorm van religie buiten de deur te houden – het christendom voorop.
In 2013 werd een 85-jarige Amerikaanse toerist 42 dagen lang vastgehouden omdat hij tijdens de Koreaanse Oorlog (1950 -1953) „oorlogsmisdaden” zou hebben begaan. Veel opgepakte Amerikanen en Zuid-Koreanen kwamen vrij na het bezoek van een Amerikaanse hoogwaardigheidsbekleder, dat voor Noord-Koreaanse propaganda kan worden ingezet. Onder meer Bill Clinton, Jimmy Carter, James Clapper en Mike Pompeo reisden naar het communistische land om buitenlandse gevangenen vrij te krijgen.
Het is niet de eerste keer dat een Amerikaan of andere buitenlander vrijwillig naar Noord-Korea vertrekt of zelfs overloopt. In 2014 probeerde de Amerikaanse toerist Matthew Miller asiel aan te vragen in Noord-Korea, waar hij werd opgepakt en na 212 dagen werd teruggestuurd naar de VS. In de jaren zestig liepen vier Amerikaanse militairen die dienden aan de Zuid-Koreaanse kant van de grens over naar Noord-Korea. Zij ontvingen allen het staatsburgerschap en kregen een bijzondere baan: zij mochten als acteurs in Noord-Koreaanse films de imperialistische slechteriken spelen. Drie van hen stierven in Noord-Korea, alleen Charles Robert Jenkins wist in 2004 het land te verlaten. In 1979 en 1982 liepen nog eens twee Amerikanen over naar het communistische land.
Een eerdere versie van dit artikel verscheen op 18 juli 2023 bij NRC.
Noord-Korea heeft opnieuw een intercontinentale ballistische raket (ICBM) getest. Analisten vermoeden dat het gaat om Pyongyangs zwaarste, meest geavanceerde model: de Hwasong-18. Het was de tweede maal dat de Hwasong-18 de lucht in ging. Met succes: volgens de Japanse kabinetschef Hirokazu Matsuno brak het projectiel met 74 minuten het Noord-Koreaanse record van langste vliegtijd ooit.
Lees hier mijn analyse: Noord-Korea lanceert geavanceerde raket
Voor het RD recenseerde ik het nieuwe boek van Jan Vermeer Noord-Korea ontmaskerd. Over leven in een totalitaire staat. Het boek geeft een goed, breed overzicht van de geschiedenis van Noord-Korea en de modus operandi van het regime, maar duikt ook meermaals de diepte in. Gewone Noord-Koreanen komen geregeld aan het woord en mensenrechten uitgebreid aan bod – een aanrader!
Ik bezocht in Zuid-Korea 2 héél verschillende begraafplaatsen: het VN-ereveld in Busan waar onder andere. 122 Nederlanders liggen die hun leven gaven in de Koreaanse Oorlog – én het Vijandenkerkhof in Paju, waar Noord-Koreaanse spionnen en militairen liggen.
Lees hier mijn reportage: Nederlanders ver van huis gesneuveld voor een vrij Korea
In een nieuw rapport schreef Korea Future over een ‘systeem van massageweld’ in Noord-Koreaanse gevangenissen. Tien jaar na een spraakmakend VN-rapport over de extreme en systematische mensenrechtenschendingen in Noord-Korea lijkt er helaas weinig te zijn veranderd in het totalitaire land. Ik sprak erover met de NOS:
Lees hier het stuk: Rapport legt ‘systeem van massageweld’ in gevangenissen Noord-Korea bloot
Volgens Noord-Koreaanse staatsmedia gaan honderdduizenden militairen helpen bij het planten en oogsten van gewassen om de zorgwekkende voedseltekorten in het land het hoofd te bieden. Bij Nieuws en Co sprak ik over de voedselproblemen en welke opties Kim Jong-un tot zijn beschikking heeft.
Luister hier het fragment terug: Zorgwekkende voedseltekorten in Noord-Korea